ബസ്കറിൽ തൂക്കി കൊല്ലാൻ വിധിക്കപ്പെട്ട മരിയ എന്ന കുറ്റവാളിയോട്, അവസാനത്തെ ആഗ്രഹമെന്താണെന്ന് ജയിലധികൃതർ ചോദിച്ചു. ചപ്പാത്തിയും മീൻകറിയും കഴിക്കണം എന്നായിരുന്നു മരിയയുടെ മറുപടി. ജയിലധികൃതർ കൊടുത്ത ചപ്പാത്തിയും മീൻകറിയും പകുതി കഴിച്ചശേഷം ബാക്കി പൊതിഞ്ഞുകെട്ടി മരിയ തിരിച്ചുകൊടുത്തു: “എന്റെ മകൻ ജയിലിനുപുറത്തുണ്ട്. ഇത് അവനു കൊടുക്കണം. ഇത്രയും സ്വാദുള്ള ഭക്ഷണം അവൻ ഇതുവരെ കഴിച്ചിട്ടുണ്ടാവില്ല; അതാണ് ദാരിദ്ര്യം!”
ഇന്നലെ കണ്ട ഒരു ഫേസ്‌ബുക് പോസ്റ്റിലെ വരികളാണിത്. അതിലെ തീ ആളിപ്പടർന്ന് ഉള്ള് കുറച്ചു നൊന്തും വെന്തും പോയി. മരിക്കാൻനേരത്തും അമ്മമനസ്സിന് മാറ്റമേതുമില്ല; ഒപ്പം ദാരിദ്യമെന്ന സത്യത്തിനും. ‘ജവാൻ’ എന്ന ഫിലിമിൽ, മകനെ ചുംബിച്ച് ഇനിയങ്ങോട്ട് ജീവിതത്തിൽ ഓർത്തിരിക്കാൻവേണ്ടത് ചെവിയിൽ പറഞ്ഞ്, തൂക്കുകയറിലേക്ക് തലയുയർത്തിപ്പിടിച്ചുപോയ ഒരമ്മയും തെല്ലൊന്നു സങ്കടപ്പെടുത്തിയിരുന്നു. ഇപ്പോൾ, സമാധാനത്തിനുള്ള നൊബൽസമ്മാനം നേടിയ ഇറാൻ ആക്റ്റിവിസ്റ്റ് നർഗീസ് മുഹമ്മദിയെക്കുറിച്ചുള്ള, ഷിബു ഗോപാലകൃഷ്ണന്റെ പോസ്റ്റ്‌ കണ്ടു. സ്ത്രീകളുടെ അവകാശങ്ങൾക്കായി നിന്നതിന്റെപേരിൽ സ്വന്തം കുട്ടികളോടൊത്തുകഴിയാൻ ഭാഗ്യമില്ലാതെ വർഷങ്ങളായി ജയിലിൽകഴിയുന്ന അമ്മയെപ്പറ്റി വായിച്ചപ്പോൾ വീണ്ടും മുറിവിൽ ചോരപൊടിഞ്ഞപോലെ. സ്വന്തം ജീവിതം തുലാസ്സിലാക്കി അപരനായി പോരാടുന്നവർ, യുദ്ധങ്ങളും കലാപങ്ങളും തനിച്ചാക്കുന്നവർ എത്രയെത്ര.
ഷിബു ഗോപാലകൃഷ്ണന്റെ പോസ്റ്റിലേക്ക്…
ഇരട്ടക്കുട്ടികളായ അലിയും കിയാനയും ജനിക്കുമ്പോൾ, ശോഷിച്ച ആരോഗ്യം മൂലം അവരെ എടുക്കാൻ നർഗീസിന്‌ കഴിഞ്ഞിരുന്നില്ല. ആശുപത്രിമുറിയിലെ ജനാലയിലൂടെയാണ് അവരെ ആദ്യമായി കണ്ടത്. ജനിച്ചപ്പോൾ മുതൽ അമ്മയുമായി അകലപ്പെടാൻമാത്രം വിധിക്കപ്പെട്ട കുട്ടികളായിരുന്നു അവർ.
അവർക്ക് മൂന്നുവയസ്സും ആറുമാസവും പ്രായമുള്ള ഒരു രാത്രിയിലാണ് ആദ്യമായി നർഗീസിനെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യാൻ ഇന്റലിജൻസ് ഉദ്യോഗസ്ഥർ വീട്ടിലെത്തുന്നത്. സുഖമില്ലാത്ത കിയാനയെ ആശുപത്രിയിൽനിന്നും കൊണ്ടുവന്നതേ ഉണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ; അലി കരഞ്ഞുകൊണ്ടിരുന്നു. അലിയെ താരാട്ടുപാടി ഉറക്കാൻ പൊലീസുകാർ അനുവദിച്ചു. ഉറങ്ങാൻ കൂട്ടാക്കാത്ത കിയാനയെ നർഗീസ് ഉമ്മവച്ചു. പോകാൻ സമയമായി എന്ന് പൊലീസ് അറിയിച്ചപ്പോൾ നർഗീസ് മകളെ വേർപെടുത്താൻ ശ്രമിച്ചെങ്കിലും പ്രയാസപ്പെട്ടു. പൊലീസിനൊപ്പം പടികളിറങ്ങുമ്പോൾ കിയാനയുടെ കരച്ചിൽ കൂടിവന്നു. തിരികെച്ചെന്ന് കിയാനയെ വാരിയെടുത്ത് ഉമ്മവച്ചു.
പിന്നെയും മൂന്നുതവണകൂടി നർഗീസ് അറസ്റ്റിലായി; മക്കളുടെ നാലാം വയസ്സിലും അഞ്ചാം വയസ്സിലും എട്ടാം വയസ്സിലും. മക്കളിൽ നിന്നും വേർപെട്ടുപോകുമ്പോൾ അനുഭവിച്ച വേദനയെക്കുറിച്ച് ടെഹ്റാനിലെ എവിൻ ജയിലിലെ മലനിരകൾക്കുമുന്നിലേക്ക് തുറക്കുന്ന ഒറ്റജനാല മാത്രമുള്ള സെല്ലിലിരുന്ന് നർഗീസ് എഴുതിയിട്ടുണ്ട്, അമ്മയെ പൊലീസിന് വിട്ടുകൊടുക്കാതെ കഴുത്തിനു കെട്ടിപ്പിടിച്ചുകിടന്ന അലിയും കിയാനയും. പൊലീസിനൊപ്പം പോകുമ്പോഴൊക്കെയും പിന്നിൽ അലമുറയിട്ടുകരഞ്ഞ കുഞ്ഞുങ്ങൾ, പിന്നിലേക്കു പിടിച്ചുവലിച്ച അവരുടെ നിലവിളികൾ.
എട്ടുവർഷങ്ങൾക്കുമുൻപ്, പത്തുവർഷത്തെ തടവിനുവിധിക്കപ്പെട്ട നർഗീസിനെ കൊണ്ടുപോകാൻ വന്ന പൊലീസ്, അലിയും കിയാനയും സ്‌കൂളിലേക്കു പുറപ്പെടാൻവേണ്ടി പുറത്ത് കാത്തുനിന്നു. പിന്നീട് ഇന്നുവരെ നർഗീസ് അവരെ കണ്ടിട്ടില്ല. അവർക്കിപ്പോൾ പതിനാറു വയസ്സായി. ഇറാനിൽനിന്നും അവർക്ക് പിതാവിനൊപ്പം പാരിസിലേക്കു പോകേണ്ടിവന്നു. അവർ രാജ്യത്ത് ഇല്ലാത്തതിനാൽ ഫോണിൽ സംസാരിക്കാനുള്ള അവസരവും നിഷേധിക്കപ്പെട്ടു; സന്ദർശകർക്കും വിലക്കാണ്.
എവിൻ ജയിലിലെ ഒറ്റജനാലയ്ക്കപ്പുറത്ത് മലനിരകളിലെ പച്ചപ്പിലേക്കുനോക്കി ഇറാനിലെ സ്ത്രീകളുടെ ജീവിതവും സ്വാതന്ത്ര്യവും സ്വപ്നംകാണുന്ന ആ അമ്മയ്ക്കാണ് ഇക്കൊല്ലത്തെ സമാധാനത്തിന്റെ പരമോന്നത പുരസ്‌കാരം.
ജിൽസ ജോയ്
