ഏകദേശം അഞ്ച് വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്ക് മുമ്പ്, 27 കാരിയായ ഹുദ സര്‍ഹാംഗ്, എര്‍ബിലിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ കോഫി ഷോപ്പുകളിലൊന്നായ മാച്ചോയില്‍ ഇരുന്ന്, അവിടുത്തെ പ്രശസ്തമായ ഏലം ചേര്‍ത്ത കാപ്പി കുടിക്കുകയായിരുന്നു. കാപ്പി കൈവശം വച്ചിരുന്ന ക്ലാസിക് ഇസ്തികാന്‍ ഗ്ലാസ്സിലേക്ക് അപ്പോഴാണവളുടെ ശ്രദ്ധ തിരിഞ്ഞത്. ഈ ഗ്ലാസിന് ഉരുകിയ മെഴുകിന്റെ ചൂട് താങ്ങാന്‍ കഴിയുമോ എന്ന് അവള്‍ ചിന്തിച്ചു.
പിന്നീട് ഓണ്‍ലൈന്‍ ക്ലാസുകളിലൂടെ മെഴുകുതിരി നിര്‍മ്മാണത്തിന് പിന്നിലെ ശാസ്ത്രം ഗവേഷണം ചെയ്യുകയും വ്യത്യസ്ത ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍ പരീക്ഷിക്കുകയും ചെയ്ത ശേഷം, സര്‍ഹാംഗ് ആദ്യം തന്റെ കുടുംബത്തിനും സുഹൃത്തുക്കള്‍ക്കുമായി മെഴുകുതിരികള്‍ നിര്‍മ്മിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. താമസിയാതെ, ‘ലാല മെഴുകുതിരികള്‍’ എന്ന് സംരംഭം ജനിച്ചു – കുര്‍ദിഷ് പൈതൃകത്തിലും സംസ്‌കാരത്തിലും വേരൂന്നിയ ഹാന്‍ഡ്‌മെയ്ഡ് മെഴുകുതിരികള്‍.
”വിദേശികള്‍ക്കും സ്വദേശികള്‍ക്കും അവരുടെ പ്രിയപ്പെട്ടവര്‍ക്ക് സമ്മാനിക്കാന്‍ അനുയോജ്യമായ ഒരു ഉല്‍പ്പന്നം സൃഷ്ടിക്കാനാണ് ഞാന്‍ ആഗ്രഹിച്ചത്’. സര്‍ഹാംഗ് പറയുന്നു. ‘ഏത് ബിസിനസ്സും ആരംഭിക്കുന്നതിനുള്ള മികച്ച പ്ലാറ്റ്‌ഫോമാണ് കുര്‍ദിസ്ഥാന്‍ മേഖല, കാരണം വിപണിയില്‍ ധാരാളം അവസരങ്ങള്‍ ഉണ്ട്. കൂടാതെ ലാല മെഴുകുതിരികള്‍ പോലുള്ള ക്രിയാത്മക ആശയങ്ങള്‍ കൊണ്ട് അവിടെ വിജയിക്കാന്‍ കഴിയും. എങ്കിലും, സ്റ്റാര്‍ട്ടപ്പുകള്‍ സുഗമമായി പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നതിന് ആവശ്യമായ ഉപകരണങ്ങള്‍ ലഭ്യമല്ല’. സര്‍ഹാംഗ് പറഞ്ഞു.
വടക്കന്‍ ഇറാഖിലെ അര്‍ദ്ധ സ്വയംഭരണാധികാരമുള്ള കുര്‍ദിഷ് മേഖലയില്‍ വളര്‍ന്നുവരുന്ന സ്ത്രീ സംരംഭകരില്‍ ഒരാളാണ് സര്‍ഹാംഗ്. എന്നാല്‍ യുവ സംരംഭകരെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനുള്ള അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളുടെ അഭാവം അവളുടെ ഉത്സാഹത്തെ നിയന്ത്രിക്കുന്നു.
വടക്കന്‍ ഇറാഖിലെ കുര്‍ദിഷ് മേഖലയില്‍ ആറ് ദശലക്ഷം ആളുകളുണ്ട്. അവരില്‍ 1.3 ദശലക്ഷം പേര്‍ സര്‍ക്കാര്‍ ജോലി ചെയ്യുന്നു. എന്നാല്‍ സര്‍ക്കാര്‍ ജോലികളിലുള്ള ആ ആശ്രയം പതുക്കെ ഇല്ലാതാകുകയും സംരംഭകത്വത്തിനുള്ള വാതിലുകള്‍ തുറക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
‘തടസ്സങ്ങളേറെയെങ്കിലും കുര്‍ദിസ്ഥാന്‍ മേഖലയുടെ സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയില്‍ ഒരു കേന്ദ്രീകൃത ആസൂത്രണ മാതൃകയില്‍ നിന്ന് സ്വകാര്യ മേഖലയ്ക്ക് ഇടമുള്ള സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് മാറ്റത്തിന്റെ സൂചനകളുണ്ട്,” യൂണിവേഴ്‌സിറ്റി കോളേജ് ഓഫ് അഡ്മിനിസ്ട്രേഷനിലെ അസിസ്റ്റന്റ് പ്രൊഫസറായ നിയാസ് നജ്മദീന്‍ പറഞ്ഞു.
‘ഉദാഹരണത്തിന്, 15 വര്‍ഷം മുമ്പ് വിദേശത്ത് നിന്ന് ചരക്കുകളും സേവനങ്ങളും ഇറക്കുമതി ചെയ്തു. ഇപ്പോള്‍ അവയില്‍ ഭൂരിഭാഗവും ആഭ്യന്തരമായി ഉല്‍പ്പാദിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു. സ്ത്രീകള്‍ക്ക് കൂടി പുതിയ വഴികള്‍ തുറക്കുന്നതിനാല്‍ ഈ മാറ്റം വളരെ പ്രധാനമാണ്. കൂടാതെ കുര്‍ദിഷ് മേഖലയിലെ സ്ത്രീകളുടെ തൊഴില്‍ പങ്കാളിത്ത നിരക്ക് വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കാനുള്ള അവസരവുമാണ്.
സാമ്പത്തിക സ്വാതന്ത്ര്യം
സംരംഭകര്‍ക്കും സ്റ്റാര്‍ട്ടപ്പുകള്‍ക്കും പിന്തുണ നല്‍കുന്നതിനുള്ള അന്താരാഷ്ട്ര ധനസഹായ പരിപാടികള്‍ക്കൊപ്പം സര്‍ക്കാര്‍ പിന്തുണയും ശരിയായ ദിശയിലേക്കുള്ള ഒരു ചുവടുവെപ്പാണ്. സര്‍ഹാംഗിനെപ്പോലുള്ള സ്ത്രീകള്‍ക്ക്, വിദേശത്ത് പോകാതെയും പുരുഷന്മാരെ ആശ്രയിക്കാതെയും സാമ്പത്തിക പുരോഗതിക്കുള്ള ഒരു വഴിയും തുറന്നു. ആ സാമ്പത്തിക സ്വാതന്ത്ര്യം വഴിവിട്ട ബന്ധങ്ങളില്‍ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാന്‍ അനുവദിക്കുന്നതിലൂടെ സ്ത്രീകള്‍ക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങളും തടയാമെന്നാണ് വിലയിരുത്തല്‍.
എന്നാല്‍ ഇപ്പോള്‍, വനിതാ സംരംഭകര്‍ക്ക് സര്‍ക്കാരിന്റെ സഹായം ആവശ്യമാണ്. ജോലി നല്‍കാനല്ല, മറിച്ച് സംരംഭകത്വത്തിന് അനുയോജ്യമായ അന്തരീക്ഷം സൃഷ്ടിക്കാനാണത്. അഴിമതിക്കെതിരെ പോരാടാന്‍ സര്‍ക്കാര്‍ കൂടുതല്‍ കാര്യങ്ങള്‍ ചെയ്യേണ്ടതുണ്ടെന്നും ഇത് സംരംഭകത്വത്തിന് തടസ്സമായി നില്‍ക്കുന്നുണ്ടെന്നും വിശകലന വിദഗ്ധര്‍ വാദിക്കുന്നു.
കുര്‍ദിഷ് മേഖലയിലെ സംരംഭകത്വത്തിന്റെ ഭാവി, പുതിയതും ചെറുതുമായ സ്റ്റാര്‍ട്ടപ്പുകളുടെ ആശങ്കകള്‍ കേള്‍ക്കാന്‍ പ്രാദേശിക ഭരണകൂടത്തിന് കഴിയുമോ എന്നതിനെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു.
ഒരു സംരംഭകത്വ സംസ്‌കാരം ആരംഭിക്കുന്നതിന് പതിറ്റാണ്ടുകള്‍ എടുത്തേക്കാം, സര്‍ഹാംഗിനെ പോലെയുള്ള സംരംഭകര്‍ തങ്ങളുടെ സ്വപ്നങ്ങളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിന് ആവശ്യമായ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങള്‍ ഇനിയും ആവശ്യമാണെന്ന് പറയുന്നു. എങ്കിലും അവര്‍ ഉത്സാഹത്തോടെയും വിജയിക്കുമെന്ന ആത്മവിശ്വാസത്തോടെയും ജോലി തുടരുന്നു.
